Terminologia w zegarmistrzostwie
Autor: Mateusz
Wstęp
W moich licznych formatach posługuję się czasami pojęciami, które niewiele mówią osobom niemającym styczności z zegarmistrzostwem w większym stopniu niż sam fakt noszenia czasomierza. Aby nieco rozjaśnić pewne zagadnienia, postanowiłem napisać oddzielny post, który będzie dołączany do wpisów z innych formatów, aby pewne pojęcia były zawsze "pod ręką".
Pojęcia konstrukcyjne
Źródło zdjęcia zegarka: https://wsliwinski.pl/pl/p/Zegarek-Omega-Speedmaster-Two-Counters-Racing-32930445101001/2088
0. Koperta - to swego rodzaju "obudowa" - element zegarka, w którym mieści się mechanizm; wykonany najczęściej ze stali, tytanu, złota bądź tworzywa sztucznego
1. Koronka - za jej pomocą ustawiamy czas lub nakręcamy mechanizm (dotyczy zegarków mechanicznych); zegarki o dużej wodoszczelności (min. 100) mogą posiadać zakręcaną koronkę i aby móc ustawić godzinę lub nakręcić mechanizm, musimy najpierw ją odkręcić
2. Pushery chronografu - znajdują się tylko w zegarkach z analogowym stoperem i służą do jego obsługi (start/stop/reset)
3. Bezel/luneta - to pierścień otaczający szkiełko, wykonany z tego samego materiału co koperta (zazwyczaj) i do niej mocowany; wyróżniamy dwa rodzaje bezela:
- bezel nieruchomy - jak sama nazwa wskazuje, pierścień ten się nie obraca, może posiadać wstawkę (jak np. skalę tachymetru na obrazku wyżej)
- bezel obrotowy - pierścień posiadający wstawkę z oznaczeniami, np. z podziałką od 0-60 (w zegarkach dla nurków) lub 1-24 (w zegarkach z funkcją śledzenia drugiej strefy czasowej); może się obracać w jednym lub dwóch kierunkach
4. Sub-tarcze - małe tarcze, służące do śledzenia dodatkowych wskazań (np. minuty, które upłynęły od czasu włączenia stopera lub godzina w trybie 24-godzinnym)
5. Mocowanie - to na czym nosimy nasz zegarek, zwykle jest to pasek lub bransoleta
6. Uszy - służą do przymocowania paska/bransolety do koperty przy pomocy teleskopów (nr. 7); uszy wyznaczają następujące wartości:
- szerokość między uszami - determinuje rozmiar paska/bransolety (zielona linia na obrazku)
- długość od końca dolnych do końca górnych uszu (inaczej: od uszu do uszu, ang. lug to lug) - bardzo ważna przy doborze zegarka względem obwodu nadgarstka - zbyt duża odległość sprawi, iż zegarek będzie "wystawał" poza nadgarstek, co nie jest pożądaną sytuacją (niebieska linia na obrazku)
7. Teleskop - mały element w postaci rurki, łączący kopertę z pasekiem/bransoletą; rozmiar teleskopu tożsamy jest z szerokością między uszami; występują trzy rodzaje teleskopów:
- wbudowane - na stałe przymocowane do uszu koperty; znaczna trudność w doborze pasków zamiennych
- wymienne - klasyczne teleskopy oparte na sprężystych końcówkach, wymieniane poprzez użycie narzędzia (w domowych warunkach za pomocą np. scyzoryka)
- z tzw. szybką wymianą - są to klasyczne teleskopy oparte na sprężystych końcówkach, jednak poprzez poprowadzenie na zewnątrz specjalnych "dźwigni", jesteśmy w stanie zdjąć pasek szybko i bez użycia narzędzi
8. Indeksy - elementy tarczy, służące do odróżniania poszczególnych godzin (1-12) bądź też odcinków 5-cio minutowych (5-60); zwykle przedstawiane za pomocą cyfr arabskich, prostokątów bądź okręgów; mogą posiadać wypełnienie masą świecącą (tzw. lumą)
9*. Wahnik / rotor - występuje tylko w zegarkach mechanicznych o naciągu automatycznym bądź w zegarkach kinetycznych; poprzez wykonywanie naturalnych ruchów ręką, wahnik obraca się nakręcając sprężynę, co powoduje wznowienie lub przedłużenie pracy mechanizmu; wahnik najczęściej posiada kształt półkolistego dysku:
Źródło: https://www.stowa.de/en/reward+Engraving+for+ETA+rotor.htm
***
Typy czasomierzy
Podział ze względu na mechanizm:
1. zegarki mechaniczne (o naciągu manualnym)
- klasyczne, z "oryginalnym" mechanizmem z długą historią
- wymagają cyklicznego nakręcania poprzez ruch koronką
- wymagają cyklicznego serwisu zegarmistrzowskiego
- wskazówka sekundnika porusza się płynnie
- współcześnie, czasomierze te są (przeważnie) dużo droższe od zegarków innego typu ze względu na poziom skomplikowania oraz prestiż mechanizmów
Mechanizm marki Nomos o ręcznym naciągu, źródło: https://nomos-glashuette.com/en/tangente/tangente-38-164
2. zegarki mechaniczne (o naciągu automatycznym)
- udoskonalona wersja mechanizmu o ręcznym naciągu
- mechanizm nakręcany poprzez naturalny ruch ręką (nowsze mechanizmy tego typu mają także możliwość nakręcania/dokręcania ręcznego)
- w większości przypadków będą grubsze od tych z mechanizmem o naciągu manualnym ze względu na istnienie wahnika
- wskazówka sekundnika porusza się płynnie
- wymagając cyklicznego serwisu zegarmistrzowskiego
- dostępne w różnych przedziałach cenowych
Mechanizm o naciągu automatycznym, źródło: https://wkruk.pl/zegarek-panerai-luminor-5
3. zegarki kwarcowe
- mechanizm wynaleziony w latach 60-tych
- praca mechanizmu zasilana baterią
- używają elektronicznego układu, który wprawia w drgania kryształ kwarcu
- czasomierze z największą dokładnością ze wszystkich typów zegarków ale o najmniejszym prestiżu
- wymaga jedynie cyklicznej wymiany baterii
- wskazówka sekundnika nie porusza się płynnie (choć istnieją kwarce, które posiadają jej płynny ruch)
Mechanizm kwarcowy, źródło: https://miyotamovement.com/feature/analog-quartz-movements/
4. mechanizm solarny
- działa na zasadzie mechanizmu kwarcowego ale zasilany energią słoneczną kumulowaną w specjalnych panelach
- nie wymaga serwisu (brak baterii)
- wysoka dokładność chodu
- w pełni naładowane potrafią pracować nawet do pół roku bez dostępu do źródła światła
5. mechanizm kinetyczny
- działa na zasadzie mechanizmu kwarcowego ale zasilany naturalnymi ruchami ręki poprzez zastosowanie wahnika, który kumuluje energię w specjalnym kondensatorze
- występuję głównie w zegarkach marki Seiko z linii Kinetic
Źródło: https://alitools.io/en/showcase/watch-accessories-original-japanese-artificial-kinetic-energy-movement-5m65a-single-calendar-movement-with-battery-4000531839782
Podział ze względu na typ wskazań / typ tarczy:
1. zegarki analogowe
- klasyczne czasomierze, posiadające fizyczne wskazówki pokazujące czas na fizycznej tarczy
Przykład zegarka analogowego, źródło: https://www.zegarek.net/zegarki-timex/zegarek-tw2u08000
2. zegarki cyfrowe
- zegarki, w których czas prezentowany jest na ekranie zamiast fizycznej tarczy
Przykład zegarka cyfrowego, źródło: https://www.zegarek.net/zegarki-casio/zegarek-a700we-1aef
3. zegarki hybrydowe
- czasomierze, posiadające fizyczne wskazówki pokazujące czas na fizycznej tarczy oraz specjalny ekran ukazujący informacje, podobnie jak w zegarkach typu smartwatch
Przykład zegarka hybrydowego, źródło: https://zegarownia.pl/zegarek-damski-frederique-constant-smartwatch-ladies-vitality-fc-286nd3b4
4. zegarki typu Skeleton
- specjalna odmiana zegarka analogowego, w którym zamiast klasycznej tarczy mamy odsłonięty mechanizm (zwykle automatyczny bądź manualny), wkomponowany w kopertę w ciekawy i unikalny sposób
Zegarek typu skeleton marki Ciga Design, źródło: https://zegarownia.pl/zegarek-meski-ciga-full-hollow-skeleton-automatic-z011-sisi-w13
5. zegarki z tzw. otwartym sercem (ang. open-heart)- specjalna odmiana zegarka analogowego, w którym fizyczna tarcza posiada otwór, przez który widać pracę mechanizmu (automatycznego lub manualnego)
Zegarek z otwartym sercem marki Orient, źródło: https://www.zegarek.net/zegarki-orient/zegarek-ra-ag0026e10b
5. zegarki z tzw. otwartym sercem (ang. open-heart)
- specjalna odmiana zegarka analogowego, w którym fizyczna tarcza posiada otwór, przez który widać pracę mechanizmu (automatycznego lub manualnego)
Zegarek z otwartym sercem marki Orient, źródło: https://www.zegarek.net/zegarki-orient/zegarek-ra-ag0026e10b
***
To wszystko, co przygotowałem dla Was w tym artykule. Mam nadzieję, że zagadnienia, które przedstawiłem okażą się Wam pomocne w większym zrozumieniu świata czasomierzy. Oczywiście, sztuka zegarmistrzowska ma w swoim rękawie jeszcze sporo różnego rodzaju terminologii, lecz przedstawione dziś kwestie uważam za podstawowe i w pełni wystarczające na początek przygody z czasomierzami.
Zapraszam Was również bardzo serdecznie do śledzenia mojej strony na FB: sprawdź tutaj
Do następnego!
Komentarze
Prześlij komentarz